CO₂-uitstoot en de uitdagingen in bedrijfsvoering
De casus en het probleem
Een logistiek bedrijf wil voldoen aan de steeds strengere Europese regelgeving rondom CO₂-uitstoot, zoals vastgelegd in het Europees Klimaatakkoord en de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive). Tegen 2030 moet de uitstoot met 55% zijn verminderd en tegen 2050 netto nul bedragen. Het bedrijf stuit op de volgende uitdagingen:
- Moeite met het berekenen en toewijzen van CO₂-emissies in complexe logistieke ketens.
- Problemen met het verzamelen van consistente en betrouwbare data van onderaannemers en kleinere bedrijven.
- Onzekerheid over hoe te voldoen aan gestandaardiseerde rapportages zoals ISO 14083 en CountEmissionsEU.
Een concreet voorbeeld is het toewijzen van CO₂-uitstoot aan specifieke ritten. Hierbij moeten directe emissies (Scope 1), emissies uit ingekochte energie (Scope 2), en indirecte emissies in de toeleveringsketen (Scope 3) worden meegenomen. Externe factoren zoals rijgedrag, weersomstandigheden en verkeersdrukte bemoeilijken deze berekeningen verder.
Wat ging er mis?
- Datakwaliteit en consistentie: Onderleveranciers rapporteren niet uniform, wat leidt tot inconsistente gegevens.
- Complexiteit van berekeningen: Handmatige toewijzingen waren tijdrovend en foutgevoelig.
- Geen zicht op externe factoren: Belangrijke variabelen zoals verkeersopstoppingen en inefficiënte planning werden niet meegenomen.
- Onvoldoende naleving van regelgeving:
Gebrek aan gestandaardiseerde rapportages verhoogde het risico op boetes en reputatieschade.
Hoe los je het op?
- Gestandaardiseerde methodieken implementeren: Gebruik frameworks zoals ISO 14083 en de COFRET-methode voor consistente emissieberekeningen.
- Datakwaliteit verbeteren: Werk samen met onderaannemers en gebruik technologieën zoals sensoren en automatisering voor betrouwbare dataverzameling.
- Externe factoren simuleren: Integreer variabelen zoals verkeersdrukte, rijgedrag en weersomstandigheden in de berekeningen.
- Digitale tools inzetten: Gebruik een CO₂-dashboard voor realtime inzicht in energieverbruik, uitstoot en prestatie-indicatoren zoals de COFRET Prestatie Indicator (CPI).
Met deze oplossingen krijgt het bedrijf grip op zijn emissies en kan het voldoen aan de Europese regelgeving.
Wat hebben wij gedaan?
Wij hebben het bedrijf ondersteund met een gestructureerd traject dat inzicht, controle en naleving mogelijk maakte:
- Kwaliteit en consistentie in data: Met behulp van ons systeem zijn gegevens uit verschillende bronnen geïntegreerd en emissieberekeningen gestandaardiseerd volgens ISO 14083.
- Realtime simulaties: wij maakten het mogelijk om “wat-als-scenario’s” door te rekenen. Bijvoorbeeld: Wat gebeurt er met de CO₂-uitstoot als de beladingsgraad stijgt van 70% naar 85%?
- Efficiënte rapportages: Het systeem genereerde direct rapporten die voldoen aan de CSRD- en CountEmissionsEU-vereisten, waardoor compliance eenvoudig werd.
- Betrouwbare besluitvorming: Door simulaties kon het bedrijf beleidskeuzes evalueren. Bijvoorbeeld: Wat is de impact van overstappen op alternatieve brandstoffen?
Vlak voordat het kabinet de voorwaarden voor verduurzamingsmaatregelen presenteert, geeft Glastuinbouw Nederland aan er weinig vertrouwen in te hebben. De beloofde compensatie is te weinig, te onzeker en te complex, stelt de brancheorganisatie. De glastuinbouw keek met vrees uit naar Prinsjesdag. Dan zou het kabinet meer duidelijk maken over de voorwaarden waaronder het ETS2 en de bijmengverplichting invoert in 2027. Dat zijn verduurzamingsmaatregelen die het kabinet tegen de zin van de sector in oplegt. Deze staan bovendien niet in het convenant glastuinbouw. Die duidelijkheid over de plannen kwam er niet op Prinsjesdag, maar de sector verwacht deze komende week. Cruciaal is namelijk een CO2-heffing. Tot de overheid de maatregelen in 2027 invoert, is er een CO2-systeem voor de glastuinbouw met een heffing die de sector op het spoor brengt van de emissiedoelen. Hier zit juist het pijnpunt, omdat een hoge CO2-heffting tot 2027 betekent dat compensatie voor bijvoorbeeld ETS2 lager uitvalt. “Vrijdag komt een rapport van Berenschot naar buiten met daarin de CO2-tarieven. We weten vrij weinig, maar tuinders horen dan hoeveel meer zij moeten betalen. In de loop van volgende week verwachten we de Kamerbrief met de voorwaarden”, laat Glastuinbouw Nederland weten. Te weinig, te complex en onzeker De organisatie zegt nog steeds in gesprek te zijn, maar in het bericht na Prinsjesdag spreekt er weinig vertrouwen uit dat het kabinet de glastuinbouw volledig compenseert voor ETS2 en de groen gas bijmengverplichting. Veel pijn zal namelijk zitten in een verhoogde CO2-heffing tot die tijd. Voorzitter van Glastuinbouw Nederland Adri Bom-Lemstra noemt de voorstellen die ze heeft gezien ‘te weinig, te onzeker en te complex’. Daarnaast wijst de voorzitter erop dat veel telers de komende jaren helemaal niet kunnen verduurzamen. De investeringscapaciteit verdampt door hogere energielasten, maar er zijn ook externe zaken. “Vanwege netcongestie, het aanhoudende stikstofprobleem en het wegvallen van CO2 uit de industrie voor gebruik in kassen voor de plantengroei, dwingt dit kabinet telers fossiele brandstoffen te blijven gebruiken.” Glastuinbouw is ver af van emissiedoel Dat de glastuinbouw het emissiedoel voor 2030 van 4,3 Mton CO2 haalt, wordt geschat op 15%, blijkt uit berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in het rapport KEV 2025. Dat is iets hoger dan in de vorige schatting, maar nog steeds laag. Positief is dat de glastuinbouw de warmtepompen omarmt, concludeert PBL, terwijl juist de bouw van aardwarmte-installaties stroopt. De kans dat glastuinbouw het CO2-doel wel haalt voor 2030 wordt verhoogd naar 30%, als rekening wordt gehouden met nieuw beleid. Ook dat is onzeker doordat bijvoorbeeld recente areaalgroei niet meegenomen zijn en de toekomstige winstgevendheid van de WKK onduidelijk is. Bron: Gfactueel #Glastuinbouw #Verduurzaming #CO2Heffing #ETS2 #Prinsjesdag #Kabinet #Compensatie #Energietransitie #Netcongestie #Stikstof
Vlak voordat het kabinet de voorwaarden voor verduurzamingsmaatregelen presenteert, geeft Glastuinbouw Nederland aan er weinig vertrouwen in te hebben. De beloofde compensatie is te weinig, te onzeker en te complex, stelt de brancheorganisatie. De glastuinbouw keek met vrees uit naar Prinsjesdag. Dan zou het kabinet meer duidelijk maken over de voorwaarden waaronder het ETS2 en de bijmengverplichting invoert in 2027. Dat zijn verduurzamingsmaatregelen die het kabinet tegen de zin van de sector in oplegt. Deze staan bovendien niet in het convenant glastuinbouw. Die duidelijkheid over de plannen kwam er niet op Prinsjesdag, maar de sector verwacht deze komende week. Cruciaal is namelijk een CO2-heffing. Tot de overheid de maatregelen in 2027 invoert, is er een CO2-systeem voor de glastuinbouw met een heffing die de sector op het spoor brengt van de emissiedoelen. Hier zit juist het pijnpunt, omdat een hoge CO2-heffting tot 2027 betekent dat compensatie voor bijvoorbeeld ETS2 lager uitvalt. “Vrijdag komt een rapport van Berenschot naar buiten met daarin de CO2-tarieven. We weten vrij weinig, maar tuinders horen dan hoeveel meer zij moeten betalen. In de loop van volgende week verwachten we de Kamerbrief met de voorwaarden”, laat Glastuinbouw Nederland weten. Te weinig, te complex en onzeker De organisatie zegt nog steeds in gesprek te zijn, maar in het bericht na Prinsjesdag spreekt er weinig vertrouwen uit dat het kabinet de glastuinbouw volledig compenseert voor ETS2 en de groen gas bijmengverplichting. Veel pijn zal namelijk zitten in een verhoogde CO2-heffing tot die tijd. Voorzitter van Glastuinbouw Nederland Adri Bom-Lemstra noemt de voorstellen die ze heeft gezien ‘te weinig, te onzeker en te complex’. Daarnaast wijst de voorzitter erop dat veel telers de komende jaren helemaal niet kunnen verduurzamen. De investeringscapaciteit verdampt door hogere energielasten, maar er zijn ook externe zaken. “Vanwege netcongestie, het aanhoudende stikstofprobleem en het wegvallen van CO2 uit de industrie voor gebruik in kassen voor de plantengroei, dwingt dit kabinet telers fossiele brandstoffen te blijven gebruiken.” Glastuinbouw is ver af van emissiedoel Dat de glastuinbouw het emissiedoel voor 2030 van 4,3 Mton CO2 haalt, wordt geschat op 15%, blijkt uit berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in het rapport KEV 2025. Dat is iets hoger dan in de vorige schatting, maar nog steeds laag. Positief is dat de glastuinbouw de warmtepompen omarmt, concludeert PBL, terwijl juist de bouw van aardwarmte-installaties stroopt. De kans dat glastuinbouw het CO2-doel wel haalt voor 2030 wordt verhoogd naar 30%, als rekening wordt gehouden met nieuw beleid. Ook dat is onzeker doordat bijvoorbeeld recente areaalgroei niet meegenomen zijn en de toekomstige winstgevendheid van de WKK onduidelijk is. Bron: Gfactueel #Glastuinbouw #Verduurzaming #CO2Heffing #ETS2 #Prinsjesdag #Kabinet #Compensatie #Energietransitie #Netcongestie #Stikstof
De toekomstige levering van CO2 aan de glastuinbouw is nog steeds onzeker. Gewijzigde wet- en regelgeving maakt levering gecompliceerd. Demissionair minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei ziet weinig mogelijkheden om dit te veranderen.
Nederlandse boeren en tuinders zijn te klein én al te geavanceerd om grote stappen te kunnen maken met AI. Op mondiale schaal zijn het eerder de kleine bedrijven in bijvoorbeeld India die profiteren van AI, óf de hele grote bedrijven die veel meer hectares hebben dan ze op conventionele manier optimaal zouden kunnen managen. Tot die conclusie kwam het gisteren op een studiebijeenkomst van de Agri-AI Business Club in Wageningen. Anders dan bij voorgaande technologische revoluties in de land- en tuinbouw, die de vooraf al betere bedrijven een alleen nog maar grotere voorsprong gaven, kan de AI-revolutie juist het gat tussen de voorlopers en de achterblijvers kleiner maken. Feroz Sheikh, Chief Information and Data Officer van gewasbeschermings- en veredelingsbedrijf Syngenta, maakte dat inzichtelijk met de door Syngenta ontwikkelde app Cropwise. Miljoenenbereik AI-advies-app Deze gratis app voor iedereen met een smartphone heeft onder kleine akkerbouwers en groentetelers in India al een miljoenenbereik – wat ook niet zo moeilijk is gezien het duizelingwekkend aantal van meer dan 100 miljoen boeren in dit land met bijna 1,5 miljard inwoners. Elke teelttechnische vraag kan ingetikt of ingesproken worden in meer dan tien van de officieel in India gesproken talen, met eventueel foto’s van het gewas of van een plaag erbij. En de boer krijgt uiteraard ook weer in de eigen taal antwoord. “We hebben de app gebouwd als een neutrale AI-adviseur. Dus het antwoord zal niet per se een Syngenta-product adviseren”, zegt Sheikh. Ook in Nederland kunnen juist de kleinere bedrijven, waar een enkele ondernemer alleen zijn talrijke dagelijkse beslissingen moet nemen, extra geholpen zijn met dergelijke hulpmiddelen, schetst Aalt Dijkhuizen. Mits uiteraard ze goed zijn voorzien van accurate en actuele data rond teelt, weer en meer. De gewezen bestuursvoorzitter van Wageningen UR is samen met Cynthia Zhu, initiatiefnemer van de Agri-AI Business Club. Collectief naar schaalgrootte voor AI-voordelen Aan de andere kant van het spectrum staan zeer grote teeltbedrijven, die kunnen investeren in AI en ook genoeg omvang en data hebben om die AI-investering volop te laten renderen. Het teeltareaal dat nodig is om het verschil te maken, komt neer op alle akkerbouw in de provincie Flevoland, zegt Corné Kempenaar van de BO Akkerbouw. Een dergelijke hoeveelheid data verzamelen vereist een collectieve actie. En dat weer vereist vertrouwen in zorgvuldige opslag van en toegang tot die data dan tot nu toe aanwezig lijkt bij de individuele boeren en tuinders in Nederland. Kempenaar verwacht dat de nieuwe EU-regelgeving rond databescherming en de in december 2024 gelanceerde Nederlandse gedragscode voor datagebruik in agrifood dat vertrouwen een duwtje de goede richting in kan geven. Dat tot nu toe de inzet van AI op bedrijven voornamelijk beperkt blijft tot losstaande applicaties, zou een zorg moeten zijn voor álle boeren en tuinders. Daarom ziet Kempenaar een rol weggelegd voor juist een collectief werkende brancheorganisatie als BO Akkerbouw om tot meer samenhang te komen in de manier waarop AI in de Nederlandse agrarische ketens van veredeling tot en met afzet kan worden ingezet. Ogen op VS en China Aalt Dijkhuizen waarschuwt eveneens voor de achterstand die Nederland en Europa al oplopen bij de ontwikkeling van AI. “In losse toepassingen doen we wel het nodige. Maar in de ontwikkeling van AI-techniek is Amerika nummer 1 en China nummer 2. Europa ligt daar ver op achter.” Met leden van de business club, waaronder bedrijven in zaadveredeling, mechanisatie en afzet, is niet voor niets een studiereis naar China in voorbereiding. Bron: Gfactueel #AI #land- en tuinbouw #adviesapp #Cropwise #teeltbedrijven #databescherming