Spel ETS-2 en groen-gasplicht toch niet gespeeld

Het kabinet is voornemens om per 2027 de glastuinbouw onder ETS2 en de bijmengverplichting groen gas te brengen.


Vlak voor het zomerreces van de Tweede Kamer is op 3 juli een motie aangenomen waarin de regering wordt gevraagd de effectiviteit, doelmatigheid en economische impact van het verhogen van de CO2-heffing voor de glastuinbouw te onderzoeken. Een nieuw hoofdstuk in de discussie rond opname van de glastuinbouw in ETS-2 en de verplichting van bijmengen van groen gas. En de derde wending in ruim een week tijd.


Toen het kabinet op 25 juni de CO2-heffing voor de industrie ook op aandringen van een Tweede Kamermeerderheid opschortte, zag de glastuinbouw haar kans schoon nogmaals aan te dringen op het niet opnemen van de sector in ETS-2 en de verplichting van bijmengen groen gas. Immers, deze maatregel leidt voor de glastuinbouw ook tot een vergelijkbare overbeprijzing als de zware industrie met een CO2-heffing. Dit terwijl de glastuinbouw in omringende concurrerende landen niet tegen zulke maatregelen aanloopt. Duitsland en België nemen de glastuinbouw niet op in ETS-2. “Wij prijzen ons in Europa daarmee volledig uit de markt”, stelt Adri Bom-Lemstra, voorzitter Glastuinbouw Nederland.


In de aangekondigde compensatie na het besluit om de glastuinbouw op te nemen in ETS-2 en de bijmengverplichting groen gas heeft de sector nooit fiducie gehad. “Die blijkt in de praktijk te beperkt en te onzeker”, meent Bom-Lemstra.


Hoop van korte duur

De hoop op een koerswijziging was van korte duur toen Sophie Hermans, minister van Klimaat en Groene Groei (KGG), een dag later in een Kamerbrief de voor- en nadelen van ETS-2 opt-in glastuinbouw uit de doeken deed. Conclusie: een simpele verlaging van de energiebelasting ter compensatie voor invoering van ETS2 voor glastuinbouw is niet mogelijk. Dat zou de glastuinbouw veel meer geld dan nodig gaan kosten om de CO2-doelen te halen. Dat is niet volgens de afspraken in het Energieconvenant uit 2022.

Er is nogmaals gekeken of er alternatieven zijn voor invoering van ETS-2, maar die zijn er echt niet. Op een uitzondering na, maar dan wordt de compensatie van de bedrijven opgebracht uit de KGG-begroting en die dekking is er niet. ETS-2 lijkt dus definitief te worden ingevoerd voor gebruik van aardgas in kassen.


Licht aan einde tunnel

De Tweede Kamer vraagt echter de regering de effectiviteit, doelmatigheid en economische impact van het verhogen van de CO2-heffing voor glastuinbouw te onderzoeken en hierover, inclusief over de mogelijkheid van alternatieve beleidsmaatregelen, te rapporteren aan de Tweede Kamer voorafgaand aan de behandeling van het Belastingplan.

Het kabinet moet onderzoeken op welk niveau de ondergrens moet komen voor de compensatie die de glastuinbouw krijgt bij eventuele opname in ETS-2 en de bijmengverplichting groen gas. Ook moet het kabinet nagaan of ETS-2 en de bijmengverplichting de effectiefste maatregelen zijn voor de glastuinbouw om zijn klimaatdoelen te halen. Een motie met dit verzoek van ChristenUnie, SGP, BBB en VVD werd op 3 juli door een meerderheid gesteund.

De indieners van de motie stellen dat de regering bij het verhogen van de CO2-heffing voor de glastuinbouw geen rekening heeft gehouden met de economische impact voor de sector. In een studie van BlueTerra waar de KGG-minister in haar evaluatie naar verwijst, wordt gewaarschuwd dat de energiekosten in Nederland voor tuinders significant hoger worden dan in omringende concurrerende landen. Uit de stukken die zijn aangereikt is voor hen niet duidelijk dat het verhogen van de CO2-heffing doelmatig of effectief is.


Extra KasTopics

Glastuinbouw Nederland is blij met deze nieuwe wending in dit complexe dossier, laat Jesse Schevel, Manager Strategy, Public & Government Affairs, op de website weten. Het was zelfs aanleiding voor een extra KasTopics van Bom-Lemstra: “Wij vinden dat de glastuinbouw moet worden uitgesloten van dergelijke nationale heffingen.”

Het kabinet wil de sector pas compenseren voor extra lasten boven de heffing die de glastuinbouw zonder ETS-2 en bijmengverplichting zou moeten betalen via het CO2-sectorsysteem om zijn klimaatdoel te realiseren. Onlangs kondigde het kabinet aan die heffing op € 42,50 te leggen. Dat zou dan de ondergrens worden voor de compensatie voor deze maatregelen. Dit heffingsniveau is volgens de Kamer echter te hoog en ineffectief, waardoor de compensatie ontoereikend zou zijn.

Tegelijkertijd loopt er nog een studie naar hoe hoog de compensatie precies moet uitpakken. Die heffing moet zo hoog zijn dat glastuinbouw het CO2-doel in 2030 haalt. Uit de laatste studies bleek dat glastuinbouw die doelstelling niet makkelijk haalt en dat een hogere CO2-heffing nodig is in 2027. De komende maanden wordt de tariefstudie voor de CO2-heffing afgerond, laat Hermans weten.


In gesprek met sector

Een andere motie omtrent het onderwerp werd verworpen. Daarin werd Hermans gevraagd de glastuinbouw pas op te nemen in de genoemde beleidsmaatregelen als hierover met de sector overeenstemming is bereikt. Een soortgelijke motie, die wél werd aangenomen door de Kamer, werd eerder dit jaar al ingediend. “Dus het kabinet zal toch in gesprek met ons moeten voordat er maatregelen kunnen worden ingevoerd”, aldus Bom-Lemstra.

In komend gesprek sluit ze zelfs opname in het ETS-2 niet uit, maar dan op een totaal andere wijze. “Mogelijk is ETS-2 op de lange termijn een beter mechanisme dan het huidige CO2-sectorsysteem. Maar de politiek verbindt ETS-2 aan de bijmengverplichting groen gas. In plaats van deze prijsprikkel zie ik liever een positieve stimulans door middel van een subsidie voor groen gas.” Die optie suggereerde ze op het EnergiekEvent van 18 juni.


Knopen doorhakken

Op datzelfde event was nog de verwachting dat de val van het kabinet waarschijnlijk niets verandert aan het voornemen om de glastuinbouw onder de ETS-2 emissieregeling te laten vallen. Met de aangenomen motie op 3 juli en de eerdere aangenomen motie is dat dus nog maar de vraag.

Hoe de soap na het zomerreces van de Tweede Kamer wordt opgepakt, is ongewis. Wellicht dat pas een nieuw kabinet knopen gaat doorhakken. Dan zijn de woorden van Marten van den Berg, directeur-generaal Agro van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedsel en Natuur, ook geuit tijdens het EnergiekEvent, geruststellend: “De ministeries van KGG en Financiën zullen bestuurlijke afspraken willen nakomen, omdat ze een betrouwbare overheid willen zijn.”


Bron: Gfactueel


#ETS-2 #groengasplicht #bijmengverplichting #glastuinbouw #CO2heffing #energiebelasting #compensatie #klimaatdoelen #energiekosten #heffingen #emissieregeling



PVV voor tuinbouw sowieso nog steeds de grootste

30 oktober 2025
Net als in heel Nederland verliest de PVV ook in tuinbouwgemeentes fors terrein, maar blijft er wel de grootste. En net als in heel Nederland winnen JA21 en FvD ook in de tuinbouwgemeentes net iets meer dan dat de PVV verliest. De voorkeuren in de gemeenten met kassen en open teelten zijn sinds de Tweede Kamerverkiezingen van twee jaar geleden niet radicaal veranderd. In 2023 was het zo dat in Zuid-Holland-Zuid, Noord-Holland-Noord, West-Brabant en de zandgronden van Oost-Brabant en Noord-Limburg rechtse stemmers massaal naar PVV stroomden. Dat ging toen ten koste van VVD, Forum en JA21. Nu pakt met name die laatste partij net als in heel Nederland die procenten meer dan terug. Ook Forum herwint terrein, zij het op iets bescheidener schaal. De V VD pakt soms een héél klein plusje, maar vaker een klein minnetje ten opzichte van 2023. CDA en JA21 winnen terrein in Westland In de grootste tuinbouwgemeente van Nederland levert de VVD 3 procentpunten in om op 19,2% van de stemmen uit te komen. Dat is een tweede plek achter de PVV, dat 21,2% haalt waar dat in 2023 nog 32,7% was. Het CDA pakt plek 3 met 16,3%, een winst van ruim 10 procentpunt. JA21 is hier opvallend populair met 10,1% van de stemmen, 2 of 3 procentpunten meer dan in alle andere tuinbouwgemeentes. Zo’n zelfde top 3 is te zien in Emmen, Hoeksche Waard, het Betuwse West Maas en Waal en het West-Brabantse Steenbergen en Zundert. Dat tekent vooral de wederopstanding van het CDA, ooit dé veilige politieke haven voor alle boeren en tuinders. Steenbergen blijft met 28,7% voor de PVV hét tuinbouwbolwerk van Wilders. D66 in tuinbouwgemeenten vaak in top 3 Uiteraard wint D66 ook in tuinbouwgemeentes terrein. In de fruitgemeentes Over Betuwe en Lingewaard wordt de partij van Rob Jetten zelfs de grootste, in beide gemeentes gevolgd door VVD op 2 en PVV op 3. D66 weet een tweede plek te bemachtigen in de Zuid-Hollandse glastuinbouwgemeenten Lansingerland en Midden Delfland. Maar het vaakst eindigt Jetten op plek 3 na PVV en VVD. Zo’n erepodium is te zien in Hollands Kroon (Agriport A7), Voorne-Putten, Drimmelen (Made), fruitteeltgemeente Buren en vollegrondsgemeentes Stedebroec (NH) en Meijerijstad (NB). BBB en tuinbouw gaan moeilijk samen Voor de BBB blijft het mager in de tuinbouwgemeenten. In 2023 bleef Caroline van der Plas al meestal steken tussen 3 en 7%, met alleen in Hollands Kroon (veel glas én veel vollegrond en akkerbouw) meer dan 10%. Daar is het nu nog 7,8%, waar de rest van de tuinbouw het nu houdt op anderhalf tot 4 %. In Hollands Kroon is ook het resultaat van Forum met 7,3% opvallend.he body content of your post goes here. Bron: Gfactueel #glastuinbouw #politiek #verkiezingen #verkiezingsuitslag #tuinbouwgemeentes
Bekijk meer

PVV voor tuinbouw sowieso nog steeds de grootste

30 oktober 2025
Net als in heel Nederland verliest de PVV ook in tuinbouwgemeentes fors terrein, maar blijft er wel de grootste. En net als in heel Nederland winnen JA21 en FvD ook in de tuinbouwgemeentes net iets meer dan dat de PVV verliest. De voorkeuren in de gemeenten met kassen en open teelten zijn sinds de Tweede Kamerverkiezingen van twee jaar geleden niet radicaal veranderd. In 2023 was het zo dat in Zuid-Holland-Zuid, Noord-Holland-Noord, West-Brabant en de zandgronden van Oost-Brabant en Noord-Limburg rechtse stemmers massaal naar PVV stroomden. Dat ging toen ten koste van VVD, Forum en JA21. Nu pakt met name die laatste partij net als in heel Nederland die procenten meer dan terug. Ook Forum herwint terrein, zij het op iets bescheidener schaal. De V VD pakt soms een héél klein plusje, maar vaker een klein minnetje ten opzichte van 2023. CDA en JA21 winnen terrein in Westland In de grootste tuinbouwgemeente van Nederland levert de VVD 3 procentpunten in om op 19,2% van de stemmen uit te komen. Dat is een tweede plek achter de PVV, dat 21,2% haalt waar dat in 2023 nog 32,7% was. Het CDA pakt plek 3 met 16,3%, een winst van ruim 10 procentpunt. JA21 is hier opvallend populair met 10,1% van de stemmen, 2 of 3 procentpunten meer dan in alle andere tuinbouwgemeentes. Zo’n zelfde top 3 is te zien in Emmen, Hoeksche Waard, het Betuwse West Maas en Waal en het West-Brabantse Steenbergen en Zundert. Dat tekent vooral de wederopstanding van het CDA, ooit dé veilige politieke haven voor alle boeren en tuinders. Steenbergen blijft met 28,7% voor de PVV hét tuinbouwbolwerk van Wilders. D66 in tuinbouwgemeenten vaak in top 3 Uiteraard wint D66 ook in tuinbouwgemeentes terrein. In de fruitgemeentes Over Betuwe en Lingewaard wordt de partij van Rob Jetten zelfs de grootste, in beide gemeentes gevolgd door VVD op 2 en PVV op 3. D66 weet een tweede plek te bemachtigen in de Zuid-Hollandse glastuinbouwgemeenten Lansingerland en Midden Delfland. Maar het vaakst eindigt Jetten op plek 3 na PVV en VVD. Zo’n erepodium is te zien in Hollands Kroon (Agriport A7), Voorne-Putten, Drimmelen (Made), fruitteeltgemeente Buren en vollegrondsgemeentes Stedebroec (NH) en Meijerijstad (NB). BBB en tuinbouw gaan moeilijk samen Voor de BBB blijft het mager in de tuinbouwgemeenten. In 2023 bleef Caroline van der Plas al meestal steken tussen 3 en 7%, met alleen in Hollands Kroon (veel glas én veel vollegrond en akkerbouw) meer dan 10%. Daar is het nu nog 7,8%, waar de rest van de tuinbouw het nu houdt op anderhalf tot 4 %. In Hollands Kroon is ook het resultaat van Forum met 7,3% opvallend.he body content of your post goes here. Bron: Gfactueel #glastuinbouw #politiek #verkiezingen #verkiezingsuitslag #tuinbouwgemeentes

Verkiezingen: wat willen de partijen met de tuinbouw?

23 oktober 2025
De verkiezingen voor de Tweede Kamer komen eraan. De standpunten van de partijen over tuinbouw zijn in twee jaar tijd niet wezenlijk veranderd. Toch zetten we op een rijtje wat naar voren komt in debatten, interviews en de Boerderij Kieswijzer die ook van enkele tuinbouwvragen is voorzien. Daar zitten soms verrassende uitspraken tussen. De 27 partijen die meedoen aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer van 29 oktober hebben bij elkaar bijna 1.200 kandidaat-Kamerleden op hun kieslijsten staan. Zij reizen stad en land af om de standpunten van hun partijen aan de man te brengen. De landbouwwoordvoerders van partijen klommen zelfs achter het stuur van de Stemmentrekker van Boerderij. Van der Plas weer op de trekker Dat deed ook Caroline van der Plas. De BBB-voorvrouw haalde twee verkiezingen geleden toen verrassend voor het eerst een zetel. Daarvoor kwam ze toen per trekker naar het Binnenhof. Behalve over veehouderij en stikstof bevroegen we haar over de tuinbouw. “BBB heeft zich in het kabinet ingezet om tuinders te beschermen tegen stijgende energiekosten. We hebben hard gestreden en kunnen regelen dat de glastuinbouw volledige compensatie krijgt voor de verplichte deelname aan ETS2 en de verplichte groengasbijmenging”, zegt Van der Plas. Wat betreft arbeid stelt de BBB-lijsttrekker dat voedselzekerheid prioriteit nummer één is. “Nederland kan op een kleine oppervlakte veel gezond en duurzaam voedsel produceren, mede dankzij de glastuinbouw. Om dat te kunnen blijven doen, moet de tuinbouw gebruik kunnen blijven maken van arbeidsmigranten.” BBB bekritiseert de gedachte van politieke tegenstanders dat de Nederlandse economie beter af zou zijn zonder de tuinbouw en zijn grote arbeidsbehoefte, vooral omdat de glastuinbouw een van de meest duurzame sectoren is. Ten aanzien van gezonde voeding en de preventie van welvaartsziekten, ziet BBB de oplossing vooral in voorlichting en educatie. Hoewel ze voorstander zijn van en voorgestemd hebben op 0% btw op groente en fruit, ziet Van der Plas ook dat het een dure en lastig uitvoerbare maatregel zou zijn. “In plaats daarvan wil BBB supermarkten proberen te bewegen om de kosten voor de consument zo laag mogelijk te houden, zonder dat de boer daar nadeel van ondervindt.” CU en SGP achter glastuinbouw Op het vlak van de extra energiekosten voor tuinders, waar een ander ministerie dan LVVN over gaat, hebben vooral de kleine christelijke partijen zich als boezemvriend van de tuinbouw opgeworpen. Pieter Grinwis van de ChristenUnie (CU) en André Flach van de SGP kwamen met een Kamermotie tegen ETS2 en de groengasbijmenging. Net als overigens vrijwel alle andere Kamerfracties, is SGP ervan doordrongen dat de glastuinbouw ‘een cruciale rol in het stabiel houden van het energienet’ heeft, aldus Flach. “Energiemaatschappijen ontdekken dit belang. Laten we daarom zuinig zijn op het feit dat de tuinders deze rol vervullen. De glastuinbouw heeft zich zelf al een behoorlijk scherpe energiedoelstelling opgelegd.” Wat betreft arbeidsmigratie en werkgelegenheid ziet Flach de noodzaak dat het migratiesaldo naar beneden moet. Daarom zou de overheid moeten stimuleren dat innovatie, zoals de inzet van plukrobots, doorgaat. SGP wil echter geen acute rem zetten op arbeidsmigranten voor de tuinbouw. In plaats daarvan bepleit Flach dat er eerst kritisch moet worden gekeken naar het bijbouwen van distributiecentra, waar volgens hem helemaal geen mensen voor zijn. GL-PvdA: ‘geschokt hoe ongezond’ Namens GroenLinks-PvdA ziet Laura Bromet robotisering als essentieel en ontzettend belangrijk. Dat zal dan ook worden gestimuleerd in het verkiezingsprogramma. Deze nadruk op automatisering gaat hand in hand met de aanpak van de problematiek rond arbeidsmigranten. “Nederland heeft een probleem met de draagkracht van voorzieningen door de aanwezigheid van een groot aantal migranten. Onze focus ligt op het verbeteren van de arbeidsomstandigheden van arbeidsmigranten, die nu vaak tegen heel lage lonen werken in slechte omstandigheden.” Bromet ziet een rol voor de overheid weggelegd in het stimuleren van zaken als duurzame energie (“geothermie voor de glastuinbouw en voorhuishoudens komt nog onvoldoende van de grond”), maar ook van betere beschikbaarheid van gezond voedsel. “Ik ben geschokt wanneer ik in de supermarkt producten zie die weliswaar met moeite geproduceerd zijn, maar die niets bijdragen aan de menselijke gezondheid.” Oplossingen ziet Bromet in onderwijs en voorlichting en het inzetten van prijsmaatregelen, zoals subsidies voor gezonde producten en belastingen op ongezonde producten. VVD tegen direct prijsbeleid Wat betreft gezonde voeding en preventie hanteert de VVD het gekende liberale standpunt dat mensen eigen keuzes moeten maken als ze in de supermarkt staan. De nadruk ligt volgens zittend VVD-Kamerlid Wim Meulenkamp op educatie en voorlichting, zodat mensen al op jonge leeftijd, bijvoorbeeld op de basisschool, meekrijgen wat gezond en ongezond is. Hoewel hij de maatschappelijke vraag erkent om gezonder te worden en obesitas tegen te gaan, is de VVD tegen direct prijsbeleid. Kies mee met partijen in de Kieswijzer Uit de Kieswijzer van Boerderij blijkt dat de VVD het wel eens is met de fiscale voordelen die de glastuinbouw heeft op energiegebied. Meulenkamp: “Onze glastuinbouw loopt voorop in de wereld en is van de hoogste kwaliteit. We onderschrijven de ambities van de sector om te komen tot een klimaatneutrale glastuinbouw, waarbij het convenant leidend is. Fiscale voordelen kunnen daarbij helpen.” Sinds het rapport van de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050 is er discussie over wat voor land en economie Nederland moet zijn. Daarmee wordt ook de discussie gevoerd over wat voor land- en tuinbouwbedrijven we in de toekomst nog willen. Links tot en met de centrumrechtse NSC is het eens met overheidssturing op dit vlak. GL-PvdA stelt bijvoorbeeld minder lelieteelt en snijmais, en meer biologische land- en tuinbouw. PvdD stelt onomwonden: “De giftige sierteelt en de kunstmestindustrie worden afgebouwd.” SP: “Wij kiezen wij voor kleinschalige boeren boven de belangen van agroreuzen.” CDA en BBB zijn het daarmee oneens. VVD reageert neutraal op deze stelling. “De VVD is een liberale partij en is dus geen voorstander van een actieve overheidsbemoeienis in de economie.” Echter, “het is in sommige gevallen te billijken dat de overheid als marktmeester optreedt”. Over één ding zijn alle partijen het eens Met de stelling in de Kieswijzer dat de overheid moet zorgen dat boeren en tuinders geld verdienen aan natuur- en landschapsbeheer zijn alle partijen het eens. Zelfs Forum voor Democratie (FvD), dat het met de meeste stellingen waarin sprake is van overheidsbemoeienis ‘geheel oneens’ is, is hiervan voorstander. FvD is het wel ‘geheel eens’ met inperking van de komst van arbeidsmigranten. “Massa-immigratie drukt lonen en leidt tot sociale problemen. Geef eerst Nederlanders kansen in de land- en tuinbouw.” De arbeidsmigrantenstelling van de Kieswijzer levert overigens verschillende standpunten met wisselende onderbouwingen op. BBB is geheel oneens, want: “De land- en tuinbouw kan niet zonder arbeidsmigranten. Zij zijn onmisbaar voor het oogsten en verwerken van producten. Wel moeten er duidelijke regels zijn voor fatsoenlijk loon, goede huisvesting en voorkomen van misstanden.” VVD, CDA en ChristenUnie, maar ook GL-PvdA en PvdD zijn ‘eens’. VVD: “Wij erkennen het belang van arbeidsmigratie voor de land- en tuinbouw. Wel wil de VVD grip op arbeidsmigratie en beter kiezen welke migranten we nodig hebben.” CU: “De groei van laagbetaalde arbeid en het aanbod van arbeidsmigranten remt innovatie en robotisering en legt een te grote druk op voorzieningen die schaars zijn. Tegelijk moet beperking geleidelijk en verstandig gebeuren, zodat een sector als de glastuinbouw het leven niet onmogelijk wordt gemaakt.” D66 (‘neutraal’ in deze stelling) zet ook in op innovatie om Nederland en de bedrijven minder afhankelijk te maken van arbeidsmigranten. PVV moeilijk te peilen Wat de PVV vindt, dat blijft raden. De partij schuift niet aan in specifieke land- en tuinbouwdebatten en deed ook niet mee met de Kieswijzer. Wie het PVV-programma erbij pakt, die ziet vriendelijke woorden over boeren en tuinders in zijn algemeen. De partij pleit voor een keurmerk Promotie van Vaderlands Voedsel (jawel, PVV) voor producten van eigen bodem. En de PVV wil vrije verkoop voor boerderijwinkels zonder onnodige regeldruk, registraties en btw-heffingen. Bron: Gfactueel #glastuinbouw #energie #arbeidsmigranten #robotisering #voedselzekerheid #gezondevoeding #ets2 #groengas #verkiezingen #tweedekamer .

Marge-onderzoek Agro-Nutri Monitor: wat kunnen telers ermee?

16 oktober 2025
Sommige biologische en duurzame groenten- en fruitsoorten zijn verliesgevend voor supermarkten. Toch blijkt uit de Agro-Nutri Monitor niet direct een scheve margeverdeling. In opdracht van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) onderzocht Wageningen Social & Economic Research verkoop- en prijsgegevens tot 2024. De onderzoekers stellen in de Agro-Nutri Monitor 2025 dat supermarkten meer verlies maken op appels met een duurzaamheidskeurmerk als PlanetProof (-4% nettomarge) dan op biologische appels (-2% nettomarge). Bij sperziebonen is de nettomarge -6% voor product met een duurzaam keurmerk (als PlanetProof) en -25% voor biologische bonen. Op biologische tomaat verliest de supermarkt gemiddeld 1%. Een tomaat met een ander duurzaamheidskeurmerk levert een marge van 1% op. De nettomarge voor telers van deze producten konden de onderzoekers niet berekenen. Bij bewerkte producten als biologische appelsap (7%) en verwerkte sperziebonen (17%) maken supermarkten wel winst. Ruimte voor meerprijs? De cijfers zijn opvallend. Over de meerprijs voor PlanetProof loopt al enige tijd een discussie. Veel telers vinden dat ze nu niet worden gecompenseerd voor hun meerkosten. Uit deze gegevens zou je kunnen opmaken dat er weinig ruimte is voor een vergoeding van supermarkten. Een verklaring voor de uitkomsten van duurzame keurmerken kan zijn dat bij de margeberekening ook Beter voor Natuur en Boer is meegenomen. Daarvoor wordt een volledige meerprijs betaald. Volgens Albert Heijn wordt deze niet doorberekend aan klanten. Een andere verklaring is het type product voor dit onderzoek. Tomaat, appel en sperziebonen zijn mogelijk geen gemiddelde AGF-producten. Bij tomaat en appel wordt de prijs laag gehouden, omdat het klantentrekkers zijn. Bij sperziebonen is relatief veel uitval, maar een winkelketen moet ze wel in het assortiment houden. De onderzoekers zien dat bij de tuinbouwproducten in dit onderzoek circa de helft van de verkoopprijs aan telers wordt betaald. Supermarkten houden een derde en de rest is voor de groothandel. De kosten zorgen ervoor dat supermarkten er dus geen winst op maken. ACM concludeert dat voor een deel van de biologische telers (zuivel, vlees en akkerbouw) de rentabiliteit is afgenomen. Dat is voor AGF-producten niet geconstateerd. De autoriteit doet een aantal aanbevelingen om de positie van telers te versterken. De meeste aanbevelingen deed ACM al eerder, zoals de btw-verlaging voor biologische producten. Daarbij komt nu ook de mogelijkheid voor afzetorganisaties om krachten te bundelen in een unie, een Tupo. Eerder werd bekend dat The Greenery en BelOrta in zo’n samenwerking stappen. Ze richtten een organisatie op voor die internationale samenwerking. FreshAlliance heet de organisatie die de Vlaamse overheid moet erkennen als een transnationale unie van producentenorganisaties (Tupo). BelOrta zit zelf in een unie met andere Belgische veilingen voor bemiddeling (Lava). Het is daarbij te verwachten dat beide organisaties hun eigen afzet houden. De telers van The Greenery hebben net een nieuw verkoopbijdragemodel met volledige transparantie in kosten. Appelexport daalt; loont schaalvergroting? Het resultaat van kleine appelbedrijven ligt €0,05 per kilo boven dat van grote bedrijven. Uit de berekening voor de Agro-Nutri Monitor blijkt dat grote bedrijven naar verhouding meer kosten aan personeel maken. Dat scheelt €0,06 per kilo. Ditzelfde geldt ook voor overige kosten. Grote bedrijven behalen wel schaalvoordelen op berekende arbeid en rente en hebben ook een hogere opbrengst. Dat maakt de kostenvoordelen van kleine bedrijven echter niet goed. In een enquête blijkt dat telers die via een veiling of telersvereniging hun appels afzetten vaker vinden dat zij geen hogere prijs voor appels onder keurmerk ontvangen. Bij de groothandel en overige kanalen (supermarkten, verwerking) geven zij vaker aan een meerprijs te krijgen, al is het aantal telers in de enquête klein. Duurzame appels goedkoper dan import De consument betaalt voor biologische appels een meerprijs van 66%. Voor appels met een duurzaamheidskeurmerk betaalt de consument geen meerprijs. Deze zijn 12% goedkoper dan gangbare. Vaak gaat dat om import. De standaard Nederlandse appels (Elstar, Jonagold) worden relatief goedkoop verkocht, ook om klanten te trekken. In de afgelopen drie jaar steeg de kostprijs voor biologische verse appels met zo’n €0,25 per kilo en die van reguliere appels met €0,13 per kilo. De consumentenprijzen van appels blijven relatief laag in de inflatiegolf, maar stegen wel in 2024. Hoe zit appelmarkt eruit? Nederland telde in 2024 zo’n 930 appeltelers, waarvan er 76 biologisch teelden (8,2%). Het biologisch areaal is 5,1% (270 van 5.300 hectare). In 2024 had circa een derde van de Nederlandse telers een On the way to PlanetProof-keurmerk (3.264 hectare) en 61 telers een Beter voor Natuur en Boer-keurmerk. De export van verse appels is in de periode 2020-2023 afgenomen van €285 miljoen tot €225 miljoen, voornamelijk re-export. Bijna alle in Nederland geteelde appels worden op de Nederlandse afzetmarkt verkocht. Concentratie tomatenmarkt valt op Nederland telde in 2024 nog 220 tomatenbedrijven in Nederland, zo staat in de Agro-Nutri Monitor 2025. Daarvan hebben 92 bedrijven het On the Way to PlanetProof-keurmerk. Het marktaandeel van de grootste vier bedrijven in de productie is door fusies sterk toegenomen, van circa 25% in 2020 tot 37% nu. In dat jaar fuseerden twee van de grootste teeltbedrijven: Agro Care en Combivliet in Middenmeer. Zij hebben samen circa 500 hectare tomaten. De concentratie bij telersverenigingen is groot en stabiel. De vier grootste telersverenigingen vertegenwoordigen circa 70% van het areaal. Dat zijn Harvest House, Oxin Growers, Growers United en The Greenery. Er zijn 15 tot 20 bedrijven die leveren aan de Nederlandse supermarktketens. Dit zijn groothandelaren, telersverenigingen of soms telers. Lees ook: Top 10 tomatenbedrijven beteelt helft van areaal Nederland De tomatenproductie in Nederland kromp tussen 2020 en 2023 van 910 miljoen kilo naar 726 kilo per jaar. In 2024 groeide de productie tot 829 miljoen kilo, dankzij normalisering van de gasprijs. Het areaal tomaten in Nederland bestaat voor 53% uit trostomaten, voor 28% uit cherrytomaten en voor 19% uit losse tomaten. De importwaarde van tomaten is in de periode 2020 tot 2024 toegenomen van bijna €300 miljoen tot bijna €500 miljoen. Het areaal biologische tomaten (23 hectare) is beperkt en krimpt. 37 gemiddeld kleine bedrijven telen biologisch. De productie hiervan was circa 7,6 miljoen kilo in 2024, circa een kwart minder dan in 2020. Eisen dominanter, prijzen lopen op Bedrijven zien duurzaamheidskeurmerken niet meer als echte instrumenten voor verduurzaming, maar als ‘license to deliver’ en als administratieve rompslomp. Wettelijke eisen en convenanten zijn een grotere motor voor verduurzaming zoals de Kaderrichtlijn Water, energieneutraal telen per 2040 en chemievrije teelt. Bij dat laatste doel zet ook de sector zelf flinke stappen. In 2024 ontvingen tomatentelers die produceerden voor het programma Beter voor Natuur en Boer €0,01 per kilo als vergoeding voor de meerkosten. Telers met een On the way to PlanetProof-keurmerk overwegen te stoppen met het keurmerk, tenzij ze een vergoeding voor de meerkosten krijgen. De nettomarge op gangbare tomaten voor telers en de supermarkt is relatief groot. De onderzoekers noemen de merktomaten gangbaar, omdat supermarkten die zonder duurzaamheidskeurmerk met een hoge nettomarge verkopen. De consumentenprijs van tomaten met een keurmerk (niet bio) is in de periode 2021 tot 2024 toegenomen van € 2,80 tot € 3,90 per kilo. Dat is een stijging van €1,10 per kilo. De prijs van biologische tomaten is met €0,30 per kilo toegenomen en die van gangbare tomaten met €0,55 per kilo, blijkt uit het onderzoek voor de Agro-Nutri Monitor. Daarmee is de prijsafstand tot biologische tomaten verkleind. Markt sperziebonen groeit In 2024 bedroeg de import van verse bonen € 150 miljoen en de export € 100 miljoen. In tien jaar is de markt bijna verdubbeld met meer grote spelers op die markt. Een aantal telers heeft belangen in Zuid-Europese bedrijven om zo jaarrond te kunnen leveren en kennis te delen. De Nederlandse klant koopt naar schatting voor € 75 miljoen aan verse sperziebonen bij de supermarkt, waarvan 1% biologisch en 24% met een duurzaam keurmerk. Consumenten geven € 25 miljoen per jaar uit aan verwerkte sperziebonen. De markt voor verse biologische Nederlandse sperziebonen staat onder druk, omdat klanten die zuiniger zijn met uitgaven door inflatie en het grote aanbod. Ook op de exportmarkt speelt dit en is de concurrentie toegenomen. In 2024 produceerden telers meer sperziebonen dankzij goede teeltomstandigheden. Ook bouwden verwerkers meer voorraad op. Dat leidde in 2025 tot een correctie in prijs en volume. De inkoopprijs van sperziebonen met een keurmerk is €0,40 lager dan voor gangbare bonen. Sperziebonen met een keurmerk komen tijdens het hoogseizoen uit Nederland, gangbare komen het gehele jaar uit het buitenland. Het onderscheid tussen biologische sperziebonen en bonen met een keurmerk wordt kleiner dankzij duurzamere teeltwijzen en middelen. Hoe ziet sperziebonenmarkt eruit? 650 tuinders verbouwen sperziebonen in de open grond. Zij telen op in totaal 4.420 hectare. Sinds 2015 verdubbelde het aantal telers en het areaal. Er zijn meer telers gecertificeerd voor biologisch (94 telers) dan voor keurmerken als PlanetProof (27 telers) of Beter voor Natuur en Boer (8 telers). 10 tot 15 Nederlandse, Belgische, Duitse en Franse bedrijven leveren verwerkte sperziebonen aan Nederlandse supermarkten. De vier grootste hebben een marktaandeel van meer dan 90%. Areaal en productie nemen toe, omdat veehouders gesubsidieerd omschakelen naar vollegrondgroenteteelt. Bron: Gfactueel https://www.gfactueel.nl/marge-onderzoek-agro-nutri-monitor-wat-kunnen-telers-ermee/ #AgroNutriMonitor #DuurzameLandbouw #PlanetProof #Biologisch #Voedselketen #Supermarkten #Telers #Landbouw #Voedseltransitie #Agf #Tomaten #Appels #Sperziebonen #WageningenUR #ACM #Duurzaamheid #Boeren #Retail #KetenTransparantie #Meerprijs
Bekijk meer